Ρινίτιδα

Αποτελεί μία παθολογική οντότητα που υποβαθμίζει σημαντικά την ποιότητα της καθημερινής ζωής των ανθρώπων χωρίς να είναι απειλητική για τη ζωή τους.

Πρόκειται για μία φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου που εκδηλώνεται με ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:

  1. Ρινική απόφραξη
  2. Ρινικές εκκρίσεις (πρόσθιες/οπίσθιες)
  3. Πταρμός (φτάρνισμα)
  4. Κνησμός

με διάρκεια συμπτωμάτων πάνω από 2 συνεχόμενες ημέρες ή πάνω από 1 ώρα τις περισσότερες ημέρες.

Η ρινίτιδα επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων, την κοινωνική τους ζωή και προκαλεί μείωση της παραγωγικότητας και απόδοσής τους στις καθημερινές τους ασχολείες. Επηρεάζει τόσο τα παιδιά όσο και τους ενήλικες.

Επιβαρυντικοί παράγοντες στη ρινίτιδα είναι ο καπνός από τσιγάρο, οι χημικές ουσίες, οι χαμηλές θερμοκρασίες, η υγρασία, ο άνεμος, η ρύπανση και οι αναθυμιάσεις.

Η ρινίτιδα διακρίνεται σε αλλεργική και μη αλλεργική:

  • Αλλεργική (Allergic Rhinitis-AR)

Αντιπροσωπεύει ένα παγκόσμιο πρόβλημα που επηρεάζει το 10-20% του συνολικού πληθυσμού βάσει του Παγκόσμιου Άτλαντα Αλλεργίας.

Είναι συμπτωματική διαταραχή μετά από έκθεση σε κάποιο υπεύθυνο αλλεργιογόνο. Χαρακτηρίζεται από άμεσα συμπτώματα με κνησμό, πταρμό και υδαρή ρινική καταρροή, ενώ συχνά συνυπάρχουν και οφθαλμολογικά συμπτώματα, όπως δακρύρροια και οφθαλμικός κνησμός, και αργότερα με ρινική συμφόρηση, βήχα, βουλωμένα αυτιά, αϋπνία, εμφάνιση μαύρων κύκλων κάτω από τα μάτια, κόπωση, πονοκέφαλο και φαρυγγαλγία. Φυσικά παρουσιάζει άμεση συσχέτιση με το άσθμα.

Τα κυριότερα περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα είναι η γύρη και οι μύκητες, ενώ τα οικιακά είναι τα ακάρεα, η πυτιρίδα από το τριχωτό των ζώων, οι μύκητες και τα έντομα.

Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να είναι εποχιακή ή να διαρκεί και όλο το έτος. Διακρίνεται με βάση τη χρονική διάρκεια (σε διαλείπουσα ή συνεχή ) και τη βαρύτητα (σε ήπια/μέτρια ή σοβαρή) των συμπτωμάτων.

  • Μη-αλλεργική

Σε αυτήν την κατηγορία η ρινίτιδα σχετίζεται με φάρμακα (οφειλόμενη σε χρόνια χρήση φαρμάκων, όπως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, αντισυλληπτικά από του στόματος, ρινικά αποσυμφορητικά, αντιθυρεοειδικά φάρμακα), λοιμώξεις (ιογενής ρινοφαρυγγίτιδα), ανατομικές ανωμαλίες, ερεθιστικούς παράγοντες, ορμονικές μεταβολές (ρινίτιδα κύησης), διαταραχές στο ρινικό βλεννογόνο, κατάχρηση εξαρτησιογόνων ουσιών (κοκαΐνη, αλκοόλ, νικοτίνη), ξένα σώματα, τραυματισμό, άσκηση, συναισθήματα, χειρουργικές επεμβάσεις (ολική λαρυγγεκτομή, τραχειοτομή), συστηματικά νοσήματα (κοκκιωμάτωση wegener), ιδιοπαθείς νόσους.

Πώς τίθεται η διάγνωση;

Το υπόβαθρο για τη σωστή διάγνωση της ρινίτιδας είναι αρχικά η λήψη σωστού ιστορικού, η παρουσία συστηματικής νόσου, η συστηματική φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει ο ασθενής, η ύπαρξη πρόσφατης λοίμωξης και το ιστορικό χειρουργικών επεμβάσεων. Στη συνέχεια απαραίτητη είναι η ενδελεχής ωτορινολαρυγγολογική εξέταση με την ενδοσκόπηση της μύτης. Θεμελιώδη εξέταση αποτελούν τα prick tests – δερματικές δοκιμασίες για τη διάκριση αλλεργικής και μη ρινίτιδας, καθώς και οι εργαστηριακές εξετάσεις αίματος για τον προσδιορισμό IgE (RAST δοκιμασία). Τέλος, εάν κρίνεται απαραίτητο προχωράμε σε λοιπές εξετάσεις αίματος (γενική εξέταση αίματος, ανοσολογικός έλεγχος, έλεγχος θυρεοειδικών ορμονών) και αξονική τομογραφία με σκιαγραφικό και μαγνητική τομογραφία με παραμαγνητική ουσία.

Αντιμετώπιση – Θεραπεία

AR – Αλλεργική ρινίτιδα


Η αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας ξεκινάει από τη σωστή ενημέρωση του ασθενούς για το προβλημά του. Καθώς εντοπίζουμε το αλλεργιογόνο που τον ενοχλεί, οργανώνεται η σωστή στρατηγική για την απομάκρυνσή του, όπως αποφυγή κατοικιδίων με τρίχωμα (γάτα, σκύλος), ελάττωση της υγρασίας σε εσωτερικούς χώρους, βελτίωση αερισμού, τοποθέτηση ειδικών θηκών στρωμάτων και παπλώματα/μαξιλάρια, αποφυγή μοκετών, αποφυγή καπνίσματος στο εσωτερικό του σπιτιού, χρήση υγρών πετσετών, αποφυγή καπνοδόχων και ξυλόφουρνων. Στη συνέχεια, σημαντική είναι η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων με τη χρήση τοπικών φαρμακευτικών ενδορρινικών spray κορτιζόνης και από του στόματος αντιισταμινικά. Σε εξάρσεις της νόσου κρίνεται απαραίτητη η χρήση από του στόματος κορτιζονοθεραπείας. Άλλη μία εναλλακτική λύση με προϋποθέσεις είναι η ανοσοθεραπεία.


Μη αλλεργική ρινίτιδα


Αναλόγως το είδος της ρινίτιδας η θεραπεία μπορεί να είναι είτε συντηρητική με φαρμακευτική αγωγή είτε χειρουργική.

Πολλές φορές ένα σύνθετο σχέδιο θεραπείας δε βοηθάει αλλά αποθαρρύνει τους ασθενείς στην υλοποίηση του σχεδίου. Άρα κατανοούμε και εξηγούμε στον ασθενή την κατάσταση, τις επιλογές και τους στόχους που έχουμε θέσει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα και απλοποιούμε τα θεραπευτικά σχήματα για την καλύτερη συμμόρφωσή τους.

Στόχος του ωτορινολαρυγγολόγου ΩΡΛ ιατρού είναι σε κάθε περίπτωση η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.

Βιβλιογραφικές πηγές:

  • Σκουλάκης, Χ. & Κολτσιδόπουλος, Π. (2012) Η Ωτορινολαρυγγολογία σε ερωτήσεις και απαντήσεις τεύχος δεύτερο : η μύτη και το πρόσωπο Μεταμόρφωση Αττικής: Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε.
  • Χελιδόνης, Ε., Βελεγράκης, Γ., Μπιζάκης, Ι. & Χριστοδούλου, Π. (2002) Σύγχρονη ΩΡΛ. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης
  • Anniko, M., Bernal-Sprekelsen, M., Bonkowsky, V., Bradley, P. & Lurato, S. (ed.) Arnold, W. & Ganzer, U. (ser. ed.) Ευρωπαϊκο Ιατρικό Εγχειρίδιο Ωτορινολαρυγγολογία Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου Επιμέλεια Ελληνικής Έκδοσης Κωνσταντινίδης, Ι. & Μπιζάκης, Ι. Εκδόσεις Ροτόντα. 2013.
  • Akdis, A.C., Agache, I. (2016) Παγκόσμιος Άτλας Αλλεργίας Published by the European Academy of Allergy and Clinical Immunology Ελληνική έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Αλλεργολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ.