Η ρινοκολπίτιδα είναι η φλεγμονή της μύτης και των παραρρινίων κόλπων (αεροφόρες κοιλότητες του προσώπου που βρίσκονται σε επικοινωνία με το εσωτερικό της μύτης μέσω πόρων) και χαρακτηρίζεται από δύο και περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:

το ένα να είναι η ρινική συμφόρηση ή το μπούκωμα μύτης ή η ρινική καταρροή ή οι οπισθορρινικές εκκρίσεις

και το άλλο σύμπτωμα ο πόνος στο πρόσωπο ή κατά την πίεση του προσώπου και/ή η μείωση όσφρησης ή η ανοσμία

και/ή ενδοσκοπικά ευρήματα όπως ρινικοί πολύποδες ή βλεννώδεις εκκρίσεις ή οίδημα του βλεννογόννου και/ή ακτινολογικά ευρήματα από την αξονική τομογραφία σπλαχνικού κρανίου.

Αυτός ο ορισμός ισχύει για τους ενήλικες, ενώ για τα παιδία με ρινοκολπίτιδα διαφοροποιείται ο ορισμός, καθώς αντί για ανοσμία συναντούμε το βήχα ως σύμπτωμα.

Η φλεγμονή δημιουργείται από στάση και αδυναμία παροχέτευσης της βλέννης από τους παραρρίνιους κόλπους προς τη μύτη, όπως πρέπει να γίνεται φυσιολογικά. Οι αιτιολογικοί παράγοντες είναι διάφοροι και σχετίζονται με μηχανικά εμπόδια, δυσλειτουργία της μύτης, ιογενή και άλλα λοιμώδη νοσήματα, ανοσοανεπάρκεια, αυτοάνοσα νοσήματα ή νεοπλάσματα.

Η ρινοκολπίτιδα ανάλογα με την περιοχή που πάσχει, ονομάζεται ιγμορίτιδα, σφηνοειδίτιδα, μετωπιαία ρινοκολπίτιδα ή ηθμοειδίτιδα.

Η ρινοκολπίτιδα διαχωρίζεται σε οξεία, όταν τα συμπτώματα διαρκούν κάτω των 12 εβδομάδων με πλήρη ίαση, υποτροπιάζουσα οξεία, όταν παρουσιάζονται άνω των 4 επεισοδίων οξείας ρινοκολπίτιδας ανά έτος και χρόνια, όταν τα συμπτώματα διαρκούν άνω των 12 εβδομάδων.

Όσον αφορά την οξεία ρινοκολπίτιδα, αρχικά ξεκινάει ως ένα κοινό κρυολόγημα και εμφανίζεται μετά από 5 ημέρες είτε με την επιδείνωση των ανωτέρω συμπτωμάτων είτε με την εμμονή αυτών για πάνω από 10 ημέρες, αλλά με βελτίωση αυτών σε λιγότερο από 12 εβδομάδες. Το σημαντικό στοιχείο είναι να γνωρίζουμε ότι, εάν μετά από 5 ημέρες από την έναρξη κάποιας ιογενής λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, εμφανίζονται πυρετός άνω των 38°C, μονόπλευρη προσωπαλγία, τοπικός πόνος (άλγος οδόντων ή άλγος μετώπου), αύξηση δεικτών φλεγμονής, έντονη αδιαθεσία, τότε αυξάνονται οι πιθανότητες για οξεία βακτηριακή ρινοκολπίτιδα, η οποία χρήζει τις περισσότερες φορές αντιβιοτικής θεραπείας, αλλά μόνο μετά την εξέταση από ιατρό.

Η χρόνια ρινοκολπίτιδα αποτελεί μια ετερογενής και πολυπαραγοντική ασθένεια και βάσει των τελευταίων οδηγιών EPOS 2020, η χρόνια ρινοκολπίτιδα χωρίζεται σε πρωτογενή και δευτερογενή και σε υποκατηργορίες αυτών ανάλογα με διάφορα χαρακτηριστικά, όπως τοπική παθολογία (ρινικοί πολύποδες), μηχανισμό, ανοσοποίηση, ιστολογικά ευρήματα. Τα στοιχεία αυτά εξετάζει ο ιατρός Ωτορινολαρυγγολόγος και αποφασίζει την σωστή θεραπευτική προσπέλαση.

Η ρινοκολπίτιδα αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο της Ωτορινολαρυγγολογίας και σχετίζεται με διάφορες παθήσεις. Έτσι ανάλογα με τα ευρήματα διαμορφώνεται και η αντίστοιχη θεραπευτική αγωγή με ρινοπλύσεις, με κορτιζονούχα ή αποσυμφορητικά εκνεφώματα, με αντισταμινικά, με αντιβιοτικά, με βιταμίνες ή προβιοτικά ή ακόμη και με χειρουργική επέμβαση της μύτης, όπως η λειτουργική ενδοσκοπική χειρουργική των παραρρινίων κόλπων (FESS).

Είναι σημαντικό λοιπόν να γίνει κατανοητό ότι τα σημαντικά συμπτώματα που θα πρέπει να μας οδηγήσουν σε μία Ωτορινολαρυγγολογική εξέταση για διερεύνηση της ρινοκολπίτιδας.

Αυτά λοιπόν είναι :

  • ρινική συμφόρηση
  • ρινική καταρροή με ή χωρίς πυώδεις βλέννες
  • προσωπαλγία
  • μείωση όσφρησης ή ανοσμία
  • βήχας στα παιδιά

Μαζί με τα ανώτερα υπάρχουν και επείγουσες καταστάσεις που μπορεί να χρήζουν ακόμη και νοσηλείας.

  • Πυρετός άνω των 38°C
  • μονόπλευρα συμπτώματα ρινικής συμφόρησης
  • τοπικό άλγος
  • αδιαθεσία
  • ρινορραγία
  • εμμένουσα κεφαλαλγία (πονοκέφαλος) προσοχή στη διαφοροδιάγνωση με την ημικρανία
  • διπλωπία ή οίδημα οφθαλμών ή διαταραχές οπτικής οξύτητας
  • μετωπιαίο οίδημα
  • νευρολογικά σημεία, όπως ληθαργικότητα κ.α.

Παπαδοπούλου – Αχιλλείου Ιωάννα, Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος

Βιβιλιογραφία:

  • Fokkens WJ, Lund VJ, Hopkins C, Hellings PW, Kern R, Reitsma S, Toppila-Salmi S, Bernal-Sprekelsen M, Mullol J, Alobid I, Terezinha Anselmo-Lima W, Bachert C, Baroody F, von Buchwald C, Cervin A, Cohen N, Constantinidis J, De Gabory L, Desrosiers M, Diamant Z, Douglas RG, Gevaert PH, Hafner A, Harvey RJ, Joos GF, Kalogjera L, Knill A, Kocks JH, Landis BN, Limpens J, Lebeer S, Lourenco O, Meco C, Matricardi PM, O’Mahony L, Philpott CM, Ryan D, Schlosser R, Senior B, Smith TL, Teeling T, Tomazic PV, Wang DY, Wang D, Zhang L, Agius AM, Ahlstrom-Emanuelsson C, Alabri R, Albu S, Alhabash S, Aleksic A, Aloulah M, Al-Qudah M, Alsaleh S, Baban MA, Baudoin T, Balvers T, Battaglia P, Bedoya JD, Beule A, Bofares KM, Braverman I, Brozek-Madry E, Richard B, Callejas C, Carrie S, Caulley L, Chussi D, de Corso E, Coste A, El Hadi U, Elfarouk A, Eloy PH, Farrokhi S, Felisati G, Ferrari MD, Fishchuk R, Grayson W, Goncalves PM, Grdinic B, Grgic V, Hamizan AW, Heinichen JV, Husain S, Ping TI, Ivaska J, Jakimovska F, Jovancevic L, Kakande E, Kamel R, Karpischenko S, Kariyawasam HH, Kawauchi H, Kjeldsen A, Klimek L, Krzeski A, Kopacheva Barsova G, Kim SW, Lal D, Letort JJ, Lopatin A, Mahdjoubi A, Mesbahi A, Netkovski J, Nyenbue Tshipukane D, Obando-Valverde A, Okano M, Onerci M, Ong YK, Orlandi R, Otori N, Ouennoughy K, Ozkan M, Peric A, Plzak J, Prokopakis E, Prepageran N, Psaltis A, Pugin B, Raftopulos M, Rombaux P, Riechelmann H, Sahtout S, Sarafoleanu CC, Searyoh K, Rhee CS, Shi J, Shkoukani M, Shukuryan AK, Sicak M, Smyth D, Snidvongs K, Soklic Kosak T, Stjarne P, Sutikno B, Steinsvag S, Tantilipikorn P, Thanaviratananich S, Tran T, Urbancic J, Valiulius A, Vasquez de Aparicio C, Vicheva D, Virkkula PM, Vicente G, Voegels R, Wagenmann MM, Wardani RS, Welge-Lussen A, Witterick I, Wright E, Zabolotniy D, Zsolt B, Zwetsloot CP. European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps 2020. Rhinology. 2020 Feb 20;58(Suppl S29):1-464. doi: 10.4193/Rhin20.600. PMID: 32077450.
  • Jaume F, Valls-Mateus M, Mullol J. Common Cold and Acute Rhinosinusitis: Up-to-Date Management in 2020. Curr Allergy Asthma Rep. 2020 Jun 3;20(7):28. doi: 10.1007/s11882-020-00917-5. PMID: 32495003; PMCID: PMC7266914.
  • Bauer AM, Turner JH. Personalized Medicine in Chronic Rhinosinusitis: Phenotypes, Endotypes, and Biomarkers. Immunol Allergy Clin North Am. 2020 May;40(2):281-293. doi: 10.1016/j.iac.2019.12.007. Epub 2020 Jan 14. PMID: 32278451.
  • Ceriani CE, Silberstein SD. Headache and rhinosinusitis: A review. Cephalalgia. 2020 Sep 20:333102420959790. doi: 10.1177/0333102420959790. Epub ahead of print. PMID: 32954817.